Henryk Wereszycki
Henryk Wereszycki urodził się 13 grudnia 1898 roku we Lwowie, kiedy na tronie cesarskim zasiadał Franciszek Józef I, zmarł w 1990 roku w Krakowie. Przez dwadzieścia lat był poddanym Monarchii Habsburgów. Pod koniec życia wiele razy z nutą refleksji i podziwu opisywał i wspominał ten czas, jako epokę wolności i liberalizmu.
Dzieje Galicji oraz relacji polsko-austriackich od wybuchu powstania styczniowego aż do końca I wojny światowej były ważnym leitmotivem jego zainteresowań jako historyka. Na te tematy pisał, w różnych kontekstach, niemal we wszystkich swoich pracach. Najpełniej jednak ujął je w książce Pod berłem Habsburgów (Kraków 1975, 2. Wyd. 1985), gdzie kluczowe dla Monarchii zagadnienie narodowościowe opisał na podstawie swoich osobistych obserwacji oraz z dystansu historyka. Był żołnierzem i historykiem, walczącym o niepodległość narodową i wolność badań historycznych. Świadczył o tym swoją postawą, kiedy walczył w Legionach Piłsudskiego w 1917 r., podczas wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r. i wojny z Niemcami w 1939 r. Świadczył o tym także swoją twórczością naukową, począwszy od książki Austria a powstanie styczniowe (Lwów 1930), przez Historię polityczną Polski w dobie popowstaniowej 1864-1918 (Warszawa 1948) i Sojusz trzech cesarzy (Warszawa 1965-1977 t.1-3, 2. Wyd. 2010), a skończywszy na tomie znakomitych esejów historycznych Niewygasła przeszłość (Kraków 1987); po lekturze tej książki papież Jan Paweł II napisał do autora: „Czytając, myślałem, jak bardzo jest ona potrzebna nam, Polakom…”. Jako niepokornie myślący, odegrał wybitną rolę w czasach stalinowskich, najtrudniejszych dla polskiej historiografii.
Był autorytetem dla młodzieży akademickiej i dla organizującej się w l. siedemdziesiątych opozycji. Za swoją działalność naukową został wyróżniony doktoratami honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego (1985 r.) i Uniwersytetu Jagiellońskiego (1989 r.).
Dzieje Galicji oraz relacji polsko-austriackich od wybuchu powstania styczniowego aż do końca I wojny światowej były ważnym leitmotivem jego zainteresowań jako historyka. Na te tematy pisał, w różnych kontekstach, niemal we wszystkich swoich pracach. Najpełniej jednak ujął je w książce Pod berłem Habsburgów (Kraków 1975, 2. Wyd. 1985), gdzie kluczowe dla Monarchii zagadnienie narodowościowe opisał na podstawie swoich osobistych obserwacji oraz z dystansu historyka. Był żołnierzem i historykiem, walczącym o niepodległość narodową i wolność badań historycznych. Świadczył o tym swoją postawą, kiedy walczył w Legionach Piłsudskiego w 1917 r., podczas wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r. i wojny z Niemcami w 1939 r. Świadczył o tym także swoją twórczością naukową, począwszy od książki Austria a powstanie styczniowe (Lwów 1930), przez Historię polityczną Polski w dobie popowstaniowej 1864-1918 (Warszawa 1948) i Sojusz trzech cesarzy (Warszawa 1965-1977 t.1-3, 2. Wyd. 2010), a skończywszy na tomie znakomitych esejów historycznych Niewygasła przeszłość (Kraków 1987); po lekturze tej książki papież Jan Paweł II napisał do autora: „Czytając, myślałem, jak bardzo jest ona potrzebna nam, Polakom…”. Jako niepokornie myślący, odegrał wybitną rolę w czasach stalinowskich, najtrudniejszych dla polskiej historiografii.
Był autorytetem dla młodzieży akademickiej i dla organizującej się w l. siedemdziesiątych opozycji. Za swoją działalność naukową został wyróżniony doktoratami honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego (1985 r.) i Uniwersytetu Jagiellońskiego (1989 r.).
Od 2001 r. przyznawana jest przez Wydział Historyczny UJ i Krakowski Oddział PTH Nagroda im. Wacława Felczaka i Henryka Wereszyckiego za najlepszą książkę dotyczącą problematyki Europy Środkowej w XIX i XX wieku.
Fot. Archiwum Henryka Wereszyckiego
Książki Autora
